“Kom, we gaan naar buiten”, fluister ik tegen mijn broertje, terwijl ik hem aanstoot. Stilletjes lopen op onze sokken we via de bijkeuken naar de zware houten achterdeur. Ik ga aan de klink hangen om hem naar beneden te krijgen, zodat de deur opengaat. De deur lijkt erg op de deur die in de stal zit aan het eind van ons erf. Waarschijnlijk omdat de keuken en bijkeuken vroeger samen een stal waren.  

Tijdens mijn moeders eerste opnames was ik nog jong en logeerde ik bij andere gezinnen. Ook al vond ik het niet overal even leuk, ik was er in ieder geval veilig en er werd voor mij gezorgd. Rond mijn 11e kreeg mijn moeder opnieuw een psychose. Deze keer greep niemand in en waren mijn moeder en ik op onszelf aangewezen. Vaak bleef ik uit haar buurt, om mijzelf te beschermen. Daarnaast zorgde ik op mijn eigen manier voor mijn moeder.

“Mamma, mag ik een koekje?”, vraag ik aan mijn moeder die in bed ligt. “Ja”, zegt ze. Tevreden loop ik door het gangetje terug naar mijn broertje die in de keuken op me wacht. “Het mag”, zeg ik. Ik pak een stoel, zet die bij de kast en klim erop. Ik pak de blikken koektrommel uit de kast en geef hem aan mijn broertje die hem op het stenen aanrechtblad zet. We trekken de deksel eraf en pakken allebei een biscuitje. Ik zet mijn tanden in het koekje en kauw er tevreden op.  

Een poosje terug kwam ik een vriendin tegen, die ik langere tijd niet had gezien. We maakten een afspraak en toen we een paar weken later samen op pad gingen, merkte ik dat mijn vriendin zich anders dan anders gedroeg. Ik vond haar onvriendelijk en bits, wat ik nooit eerder had ervaren. Ze vertelde me dat ze bezig was bepaalde zaken uit haar verleden op te ruimen en ik vermoedde dat dat de reden was waarom ik haar niet ‘herkende’. Maar dat veranderde niets aan mijn gevoel.

Iedereen weet wat stress is, toch? Nou, deze KOPPer weet het pas sinds een aantal jaren. Niet omdat ik niet wist wat stress was, maar omdat ik het niet herkende bij mezelf. Toen een arts 35 jaar geleden een keer aan me vroeg of ik gespannen was, antwoordde ik met nee. Ik sprak de waarheid, want ik kende niet anders. Voor mij was de manier waarop ik me voelde en me gedroeg normaal. 

PING! BERICHTJE VAN EEN KLANT:
er valt een sessie uit. ‘Oh lekker, even een middagje voor mezelf’, is mijn eerste gedachte. Heel gezond! Alleen voordat het grote genieten kan beginnen, moet ik eerst wat innerlijk werk verzetten. Onverwachte vrije tijd is voor mij een dingetje.
Want onmiddellijk na dat ‘oh lekker’ word ik besprongen door die innerlijke drammer van wie ik altijd NUTTIG moet zijn. ‘Wát ga jij voor zinvols doen? Hóe ga jij deze middag gebruiken? En dénk erom dat je je tijd niet verlummelt!’ Alle lol is er meteen vanaf. Die drammer is geen doetje, die gaat van dik hout zaagt men planken.

WIJ MENSEN VERLANGEN ALLEMAAL onbewust terug naar de volmaakte eenheid die we eens met onze moeder hebben gevormd, zei dertig jaar geleden mijn psychiater. Brrr, dacht ik toen ik dat hoorde, denkend aan mijn gekke moeder met haar neusharen en haar vreemde blik. Maar die herinnering dateerde van ver ná het moment dat ik – emotioneel en fysiek (tijdens de zwangerschap) – één geheel met haar vormde. Toen ik zo jong was, was mijn brein nog niet voldoende ontwikkeld om daar iets van in mijn geheugen te kunnen opslaan.

In de zomer nam een collega van mij afscheid. Ze ging met pensioen. Zij was een van mijn “moedertjes”, zoals ik er vele heb gehad. In wezen was ik altijd op zoek naar mijn eigen moeder, die bij tijd en wijle verdween in een psychose of een medicijnsluier. 

ER VALT VANOCHTEND EEN KLANT UIT. Dat komt mooi uit, dan kan ik nog even wat was wegwerken en gauw de kamer doen met de Franse slag. Tijdens het stofzuigen mijmer ik daarover, de Franse slag. Niet al te grondig, betekent dat. Een ouderwetse uitdrukking met een duidelijk oordeel; als men die manier van werken goedgekeurd zou hebben, zou hij wel de Nederlandse slag hebben geheten.