Iedereen leest weleens een artikel over een zoon of dochter die definitief met zijn of haar ouders heeft gebroken. Als je je moeilijk kunt voorstellen hoe het tot zo’n definitieve breuk kan komen, geeft het lezen van ‘Ongezien Opgegroeid’ een beeld van hoe het is om opgegroeid te zijn met emotioneel onvolwassen ouders.

Lindsay C. Gibson is klinisch psycholoog met een eigen praktijk in de Verenigde Staten. In tien heldere hoofstukken beschrijft ze hoe emotioneel onvolwassen ouders het leven van hun volwassen kinderen beïnvloeden. In een theoretisch kader zijn verhalen uit haar praktijk verweven. Om te zien of dat wat ze beschrijft ook op jou van toepassing is, kun je de aanvinklijstjes gebruiken.

Emotioneel onvolwassen ouders zijn egocentrisch en hebben nauwelijks oog voor andermans behoeften en gevoelens. De rollen zijn omgekeerd: kinderen van deze ouders hoeven niet te veel hulp te verwachten, terwijl de ouders alle aandacht en zorg voor zichzelf vragen. Op zo’n manier opgroeien kan iemands leven op vele manieren negatief beïnvloeden. Begrijpen hoe het in zijn werk is gegaan is de beste manier om te voorkomen dat het verleden zich herhaalt in je volwassen leven. Daar biedt dit boek een handleiding voor, al kun je je afvagen of dat op zichzelf voldoende is.

Gibson beschrijft vier typen van emotioneel onvolwassen ouders. Alle typen zijn egocentrisch, narcistisch, emotioneel onbetrokken, worden volledig in beslag genomen door hun eigen behoeften en hebben weinig tot geen empathisch vermogen. Kinderen kunnen hier op verschillende manieren op reageren, maar ze ontwikkelen allemaal fantasieën over hoe de dingen beter zouden kunnen worden. Ze ontwikkelen twee copingstijlen om met hun situatie om te gaan: externaliseren (de ander, de buitenwereld moet veranderen) of internaliseren (zelfreflexie, ik moet veranderen).

In de praktijk van Gibson gaat het met name over de laatste groep. Hoe kunnen zij gaan toegeven aan wie ze zelf zijn en zelfvertrouwen krijgen? Waaraan zijn mensen die wél emotioneel volwassen zijn te herkennen, zodat je met hen een geslaagde relatie kunt aangaan?

De hoop om met de juiste techniek toch nog tot een geslaagde interactie met je ouders te komen zul je moeten opgeven. Nadat je hebt vastgesteld dat je vader of moeder emotioneel onvolwassen is, kun je observerend gedrag aanleren en dat toepassen in de contacten met hem of haar. Je kunt leren om compassie met jezelf te voelen en goed voor jezelf te zorgen. Je kunt gaan beseffen dat anderen van je kunnen houden om wie je bent. Dat iemand je biologische ouder is, wil nog niet zeggen dat je een emotionele band moet onderhouden.

Addy Bakx