Als je leven voelt als een leven in cirkels, als geleefd worden, is het tijd een pas op de plaats te maken. Alles komt almaar terug op de manier zoals het al tijden, soms jaren gaat? Weer blijft het voor jou hetzelfde, soms even moeilijk of ellendig? En nu komt het (houd je vast): je hebt er waarschijnlijk ook iets aan gedaan om dit patroon in stand te houden.

Doe je wat je altijd deed, blijven de gevolgen hetzelfde. Dat voelt alsof het leven je overkomt. Maar niet veel dingen in het leven kunnen logischer verlopen dan het proces van gedrag en effect. Gelukkig ook maar want op die manier weten we wat we bewust van onszelf kunnen inzetten voor bepaalde effecten; het is het goed te weten wat we daarvoor moeten doen.

Ik wil dit helemaal niet

Het bijzondere is nu dat er mensen zijn die zeggen bepaalde effecten juist niet te willen (ik wil er vanaf!) en in hun denken en handelen daarentegen niets veranderen. Ik neem het voorbeeld van een bezorgde moeder met haar depressieve zoon die ooit bij me kwam voor coaching. Stel je volwassen zoon zit depressief thuis, weigert elke behandeling, schuift in zijn onmacht de schuld in jouw schoenen en noemt je keer op keer een slechte moeder. Jij laat dit toe en de situatie wordt alsmaar erger. Je wilt met al je begrip en meegaandheid je kind proberen te redden maar dat lukt je niet. Je wilt hem ook niet aan zijn lot overlaten. Je geeft hem vaak zijn zin waarin je grenzeloos lijkt. Je raakt uitgeput en ziet jezelf en je kind alsmaar maar verder afglijden.

Kan het ook anders?

Ja. Als je nu voorzichtig begint met het iets anders te doen dan je altijd deed zal je zien dat dit al een ander effect oplevert. Het begint met anders te kijken naar de situatie. Ik kom weer terug bij het voorbeeld. Wat zie je jezelf doen? Kun je een normaal gesprek met hem voeren? Je kunt hem een opening bieden voor contact, aanbieden om alleen maar te luisteren. Je zou je zorg kunnen uitspreken naar hem en het daar bij houden. Bijvoorbeeld: ‘Ik maak me zorgen over je, je lijkt het zo zwaar te hebben’. Als er stappen genomen moeten worden, zal hij dat zelf moeten doen, hij zal zelf naar zijn huisarts moeten gaan. Je kunt aangeven dat je het niet kunt blijven opbrengen om dingen van hem over te nemen of om zijn uitingen van onmacht te blijven betrekken op jezelf. Je kunt vragen of je iets voor hem kunt betekenen, en zeggen niet meer over je eigen grenzen te zullen gaan. Dit maakt je geen slechte moeder, zeker niet. Als je kind dit weet en er desondanks niet voor kiest om in beweging te komen, kun jij daar niets meer aan doen. Hoe hard dit ook klinkt. Het enige dat nog rest is je boodschap te blijven herhalen.

Ja maar het is zo lastig

Dat is het zeker, als het om je kind of partner gaat. En daarnaast, elke gedagsverandering is lastig. Je krijgt misschien ook nog niet meteen de effecten die je voor ogen had. Neem oefentijd maar elk begin; elke stap werkt al in je voordeel. Alleen een ding, niemand kan deze klus voor je over nemen in het leven, niemand anders dan jijzelf kan het voor je doen.

Is er dan niets anders mogelijk?

Jawel. Je laat je gedrag bij hoe het is. Je hoeft dan niets aan te passen maar wel je gedachten over mensen en situaties. Je verandert helemaal niets in je handelen en kiest hiervoor bewust. De effecten die je gedrag opleveren zijn bekend en je neemt het zoals het is. Maar dan met een lichter gemoed omdat wat er gebeurt een direct gevolg is van je bewuste keuze. Dan zullen de bijkomende gevoelens over jezelf en anderen veranderen naar meer positieve waarbij je je in dezelfde situaties toch beter kunt voelen dan voorheen.

Samen helpt

Wat lees je hier nu: kies bewust je (eigen!) pad en houd je er zoveel mogelijk aan. Het leven glijdt dan minder tussen je vingers door en dat alleen al zou een opluchting kunnen zijn. Ik merkte het in mijn eigen leven toen ik te lang mijn oren liet hangen naar de wensen van anderen en dingen deed die niet goed waren voor mij. Ik merkte het aan de mevrouw uit mijn praktijk. En doe het niet alleen als het niet hoeft. Naasten Centraal organiseert gespreksgroepen voor naasten van personen met psychische problemen. Daar ontmoet je mensen zoals jij. Een gespreksgroep biedt je herkenning, erkenning en steun; probeer het uit. Ook dat kan je alweer zien als een stapje in het eens anders te doen.

Gerda Baeten